Zoals beloofd door het reisbureau zijn er inderdaad stoelen vrijgekomen en hebben we de tickets met vluchtbevestiging ontvangen,

Alles is nu geboekt en hoeven we alleen nog maar een visum te regelen voor India.

India:

India is een reusachtig land dat zich uitstrekt van de Himalaya's in het noorden tot tropische stranden in het zuiden. Het land heeft een zeer rijke historie van meer dan 5000 jaar en heeft bijna een miljard inwoners.
De eeuwenoude cultuur is zichtbaar in prachtige tempelcomplexen, paleizen en forten die hun weerga niet kennen. Inspiratiebronnen voor de vele prachtige bouwwerken waren vaak het boeddhisme en het hindoeïsme. Ook de natuur laat zich niet onbetuigd. Het ruige berggebied van de Himalaya, eindeloze woestijnen en tropische oerwouden zorgen voor een afwisselend landschap.

Tijdens onze reis beperken we ons tot een bezoek aan de meest bezochte steden van Noord-india. Deze steden worden ook wel de Gouden Driehoek genoemd en bestaat uit de hoofdstad Delhi, Agra (met de schitterende Taj Mahal) en de roze stad Jaipur met zijn indrukwekkende Amber Fort.

Bhutan:

Bhutan een land gelegen in het oostelijke deel van de Himalaya,  ingesloten tussen China (Tibet) en India, de bevolking noemt het eigen land ook wel  Druk Yul (land van de draak) of Druk Tsendhen (land van de donderdraak), deze draak is terug te vinden in de vlag van Bhutan.
Het land staat bekend om de prachtige natuur, mooie kloosters en huizen.
In het noorden van Bhutan reiken de bergtoppen uit tot boven de 7000 meter met als hoogste berg Kuta Kangri met zijn 7553 meter. Het beklimmen van bergen is uit religieuze overweging verboden.
Tantrisch boeddhisme is de staatsgodsdienst en wordt door  twee derde van de bevolking beleden. Bhutan is een van de armste en minst ontwikkelde landen ter wereld, de bevolking leeft hoofdzakelijk van de landbouw in de lager gelegen vruchtbare valleien. Toch zijn de bewoners van het Aziatische land een van de gelukkigste volkeren ter wereld.
Bruto nationaal geluk is een door koning Jigme Singye Wangchuk verwoord systeem van denken waarbij de welvaart in een samenleving niet slechts beschreven wordt in economische termen maar ook in termen van geluk, geestelijke en sociale ontwikkeling.
Vooral de culturele identiteit wordt in Bhutan in ere gehouden. Mannen en vrouwen dienen in kledingdracht te lopen, tenzij het te warm is. De Bhutanezen doen het graag: ze voelen zich zeer verbonden met hun landgenoten.
Om westers massatoerisme te voorkomen, wordt de prijs van een reis naar Bhutan voor westerse toeristen kunstmatig hoog gehouden. Een westerse bezoeker kan alleen een visum krijgen als hij of zij de reis boekt bij een door de Bhutaanse overheid erkend reisbureau. Verder is het verplicht een gids te nemen.
De internationale luchthaven ligt net buiten de stad Paro, de enige luchtvaartmaatschappij die er gebruik van mag maken is de staatsluchtvaartmaatschappij Druk Air die tevens eigenaar is van de luchthaven. Paro Airport is een van de gevaarlijkste luchthaven van de wereld. Slechts een beperkt aantal piloten hebben toestemming om daar te mogen landen.

Het aanvragen van het visum voor India, was nogal complex veel formulieren invullen. We hebben er voor gekozen om de aanvraag maar via een visumburo te doen, die checken de gewenste papieren en krijgen we een VIP behandeling bij de afspraak op het BLS Indian Visa and Passport Application Center voor het nemen van vingerafdrukken. Ik werd al snel gebeld door het visumbureau dat mijn pasfoto 5x5cm was afgekeurd, met de mededeling dat de nieuwe foto's ingeleverd konden worden tijdens de afspraak in Den Haag.

Vorige week even naar Den Haag om vingerafdrukken te maken. Gelijk even nieuwe pasfotos afgegeven omdat de ingeleverde foto's niet aan de voorwaarden voldeed. De afhandeling van de visumaanvraag zou ongeveer 5-6 werkdagen in beslag nemen.

Vandaag onze paspoorten ontvangen met daarin het gewenste visum voor India. Gelukkig is dit nu geregeld.

Het visum voor Bhutan zal 14 dagen voor vertrek per email naar ons worden toegestuurd. Dus we zijn bijna klaar voor vertrek, rest ons alleen nog de koffers te pakken.

Zaterdag ontvingen we de lang verwachte email met daarinhet visum voor Bhutan. Het verkrijgen van het visum ging een stuk makkelijker omdat het reisbureau dit voor ons heeft geregeld, een kleine formaliteit dus.

Donderdag ochtend gaat het gebeuren vroeg naar Schiphol, de vlucht vertrekt om 7:00 uur richting Munchen om daar over te stappen op de vlucht naar Delhi in India.

Normaal gesproken begint het avontuur op het moment dat je op Schiphol in het vliegtuig stapt, bij ons begint het avontuur wat eerder. Gisteren schreef ik dat we klaar zijn voor vertrek, maar bij Lufthansa denken ze daar anders over, vanochtend las ik in de krant dat woensdag (morgen) de piloten staken, wij enigsinds blij dat we donderdag pas vertrekken. Verkeerde gedachte, tot overmaat van ramp ontving ik een SMS met de mededeling dat onze vlucht naar Munchen is gecancelled. Wat nu! bellen, bellen en nog eens bellen, geen doorkomen aan. Dus dan maar naar Schiphol, we hadden een lange rij mensen voor de balie verwacht, echter niemand te zien behalve twee medewerkers van Lufthansa. Het verhaal uitgelegd, naar verluidt is de eerste vlucht op donderdag uitgevallen maar ik wist dat er ook nog een om 9 uur zou gaan, dus gevraagd of de ticket omgezet kon worden, Gelukkig maar het was mogelijk de medewerker bevestigde ons dat we gewoon morgen online konden inchecken. Een dikke 10 voor de Lufthansa medewerker, Vol vertrouwen liepen we weg. toch wilde ik het even checken op de website van Lufthansa en tot mijn verbazing stonden we op de wachtlijst..... Die dikke 10 veranderde dus in het cijfer 0. Wederom bellen, bellen en nog eens bellen, na 3 uur aan de telefoon gehangen te hebben en een paar euro armer kreeg ik eindelijk iemand aan de lijn, die na goedkeuring van zijn supervisor netjes de vlucht heeft omgeboekt via Zurich naar Delhi met Swiss Air. Deze man heeft dus een 10+ verdient. Uiteindelijk komt alles dus op zijn pootjes terecht.

Vanochtend vertrokken we redelijk op tijd vanaf Schiphol met Swiss Air. Na een vlucht van iets meer dan een uur kwamen we aan op het vliegveld Klote in Zurich. We hadden een perfecte verbinding naar Delhi, hebben ongeveer 20 minuten hoeven wachten voor we konden instappen op de vlucht.  We kwamen precies aan zoals gepland, hier was het kwart voor 1 in de nacht, het was rustig op de luchthaven waardoor we razend snel langs de douane kwamen. De eigenaar van het reisbureau stond ons persoonlijk op te wachten, met een bos bloemen voor Luisa, erg attent om ons op deze manier welkom te heten in India. We hadden gekozen voor een hotel dichtbij het vliegveld zodat we niet teveel tijd zouden verspelen van luchthaven naar het hotel omdat we de volgende ochtend toch door reizen naar Jaipur.

Vanochtend vroeg uit bed (6:30 uur) zodat we om 8 uur klaar stonden voor vertrek naar Jaipur. Wat een chaos hier op de weg, ze rijden links en kris kras door elkaar soms wel met drie auto’s op twee rijstroken. Onze chauffeur manoeuvreert zijn auto in alle kalmte door het verkeer. Onderweg naar Jaipur veel te zien, kraampjes waar ze van alles en nog wat verkopen, veel vrouwen gekleed in een Sari, prachtige kleuren. Leuk om te zien. We hebben nog steeds geen geld gewisseld dus hoe zouden we de dag doorkomen zonder Roepies was de vraag, geen probleem overal kan je met euro’s betalen en je krijgt wisselgeld in Roepies terug, wel tegen een ongunstige wisselkoers maar ja maakt niet uit voor de eerste dag. Na circa 4 uur rijden kwamen we aan in Amber, circa 11 km van Jaipur, We brachten met onze Spaanstalige gids eerst een bezoek aan het Amber Fort, de citadel is gebouwd in 1592 in opdracht van maharadja Jai Singh I en was het bolwerk van de Kachawaha heersers tot 1727, Omdat Amber vol begon te raken heeft maharadja Jai Singh II (1693-1743) zijn hof verplaatst naar Jaipur zodat deze stad meer als prestigieuze hoofdstad kon dienen. Toen kwam de grap om te mogen filmen met statief was er een licentie nodig, kosten 100.000 Roepies (€ 1500,--), dan maar filmen zonder statief er is altijd wel een muurtje te vinden om de camera te ondersteunen. In het fort hebben we een aantal uren rond gewandeld en genoten van de architectuur.
In de loop van de middag vervolgden we de reis naar Jaipur om een paar foto’s te maken van het zomerpaleis, gelegen in een groot meer. Aan het einde van de middag werden we bij een coöperatie afgezet waar sieraden, kleding en andere dingen werden aangeprezen. Beetje opdringerig, dus snel weer naar buiten en richting het hotel. Vanavond relaxed eten in het restaurant van het hotel, morgen weer een dag.

Vanochtend begonnen we met een bezoek aan de Hawa Mahal, dit paleis wordt ook wel het Paleis der Winden genoemd. Dit gebouw werd in 1799 gebouwd door Maharaja Sawai Pratap Singh. Het is een smal gebouw, wat aan de voorkant bestaat uit een gevel met daarin 953 ramen, balkons en nissen verspreid over vijf verdiepingen. Deze ramen zorgden voor een koele wind voor de aanwezige vrouwen van de Maharadja. Dit paleis is gebouwd om de vrouwen de kans te geven om naar het straatbeeld en de processies te kijken zonder zelf gezien te worden. Door de wind die door het gebouw blaast wordt het ’’Hawa Mahal’’ (Windpaleis) genoemd.
We vervolgen onze tour met een bezoek aan Jantar Mantar dit is het grootste stenen observatorium ter wereld en is zeker een bezoek waard. Het is opgericht door Sawai Jai Singh, en is een van de vijf astronomische observatoria in India waarvan deze de grootste. Sawai Jai Singh was erg geïnteresseerd in wetenschap en technologie, met name in astronomie. Er zijn 18 instrumenten, waarvan de meeste nog steeds werken.
Vlakbij ligt het City Palace Museum in het centrum van de stad, het is een enorm complex met een schitterende mengeling van Rajput en Mogolarchitectuur. Een deel van het paleis is opengesteld voor het publiek, de huidig maharadja (17 jaar oud) woont nog in het paleis. Het museum heeft verschillende zalen met een eigen thema, zoals: textiel museum, wapenzaal, etc.
Daarna een kort bezoek aan de Galta kloof, een kloof met bassins waarin heilig water stroomt, tevens een locatie waar vele apen leven en gevoerd worden met bananen door de toeristen. Hier bevindt zich ook Galta Kund een 18e eeuwse religieuze plaats met twee grote tempels. Op de muren zijn nog prachtige schilderingen te zien.
Als laatste bezochten we de Lakshmi Narayatemple, een vrij nieuwe tempel gebouwd in 1979 en bestaat uit wit marmer. In de tempel een aantal mooie afbeeldingen van Vishnu, Brahma en Shiva.

Gisteren vergeten te vertellen dat het de start was van het nieuwe jaar voor de Hindoes, de jaartelling voor hen loopt iets voor op de onze en is nu het jaar 2075.
Een rustige start vandaag, we vertrokken om 8 uur richting Agra, maar nog even snel een foto maken van de Albert Hall in Jaipur. Op zondag is het redelijk rustig in de straten waardoor we al redelijk snel de stad uit waren. Onderweg weer genoten van de afwisselende omgeving, mensen aan het werk in het veld en de drukte op de kruispunten waar ze gezellig samenkomen. Ook veel koeien in de middenberm of op de weg, wat hun geliefde plaats is en daardoor het verkeer aardig kunnen verstoren. Uit onderzoek is gebleken dat er door de uitlaatgassen minder vliegen voorkomen rond de wegen waardoor de koeien er minder last van hebben. Na ongeveer 4 uur kwamen we aan in Fatehpur Sikri waar we de Jamid Masjid moskee hebben bezochten.
Deze moskee ligt hoog boven de stad, om het complex te betreden passeren we de Buland Darwaza poort (54 m hoog), nadat we onze schoenen hebben uitgetrokken. De reden dat deze moskee hier is gebouwd, is als volgt: Akbar de Grote had 3 vrouwen met verschillende religie, Christen, Hindoe en Moslim, waarbij hij geen kinderen had. Op een dag ontmoette hij op deze locatie een heilige man (Sheikh Salim Chishti), deze heilige zei tegen Akbar als je mij bloemen, een stukje stof en een katoenen draad schenkt dan zal ik je helpen. Hij voorspelde dat Akbar nog drie zonen zou krijgen. De voorspelling kwam inderdaad uit. Ter ere van de heilige heeft Akbar hier de graftombe voor Sheikh Salim Chisthi gebouwd, Sinds 1568 is deze locatie een toevluchtsoord voor vele mensen die hopen op een wonder, daarbij leggen ze een stuk stof en bloemen op het graf en knopen een katoenen draad aan een scherm.
Na het bezoek en de lunch vervolgden we onze weg naar Agra, na ongeveer een uur rijden kwamen we aan in het hotel, we hebben een prachtige kamer en kunnen hier vandaan de Taj Mahal zien liggen.
Nog even relaxen in het zwembad vanwege het prachtige weer, circa 30 graden.

Bezoek aan de Taj Mahal, in 2007 verkozen tot één van de zeven nieuwe wereldwonderen, is een van de meest herkenbare gebouwen ter wereld. Een imposant mausoleum gebouwd tussen 1632 en 1648 in opdracht van de vijfde heerser Shaj Jahan als laatste rustplaats voor zijn geliefde echtgenote Mumtaz Mahal die in het kraambed overleed in 1631. Zijn vrouw schonk hem 14 kinderen in 18 jaar tijd. Later is hijzelf ook bijgezet in de tombe.
Het mausoleum wordt geroemd om zijn perfecte symmetrie, de verfijnde decoraties in de vorm van kalligrafieën uit de Koran, de marmeren reliëfs en het ingelegde steenwerk. Het gebouw heeft steeds een ander aanzien door de lichtval gedurende de dag met mooie weerspiegelingen in de vijvers.
Aansluitend bezoeken we het Agra Fort, dit fort is beter bekend als het rode fort, het is een vesting gebouwd van 1565 - 1571 door de Mogol keizer Akbar om de (nieuwe) hoofdstad Agra te beschermen. In 1983 werd het fort  onderdeel van de Unesco Wereld erfgoedlijst zoals vele ander gebouwen hier in India. Dit machtige fort is opgetrokken uit rood zandsteen en heeft een vestingmuur met een lengte van ca. 2,5 kilometer. Samen met de Taj Mahal vormen beide gebouwen het boegbeeld van de Mogolse beschaving: Indiase moslimkunst met sterke Perzische invloeden.
Aan het einde van de middag nog even een bezoek aan de tombe van Itimad ud-Daulah, ook wel bekend onder zijn bijnaam 'Baby Taj', dit is de tombe voor Mirza Ghivath Beg en zijn vrouw Asmat Begum. Hun dochter Nur Jahan liet de tombe bouwen als laatste rustplaats voor haar in 1621 overleden ouders. De tombe werd tussen 1622 en 1628 (dus 4 jaar vóór het begin van de bouw van de Taj Mahal) gebouwd. De tombe lijkt in grondplan en bouwmateriaal op de Taj Mahal (maar dan kleiner). Het was de eerste grotendeels in wit marmer uitgevoerde Mogol constructie met ingelegde motieven van bloemen, vazen en gekleurde stenen. Het grafmonument ligt in een ommuurde tuin aan de oever van de Yamuna rivier. De tuin is volgens het klassieke Perzische chahar bagh patroon aangelegd, waarbij de bloemperken symmetrisch verdeeld worden door de kanalen en looppaden. In het midden van de tuin ligt op een rood zandstenen platform de vierkante tombe met achthoekige torentjes op de hoeken. De torentjes zijn getooid met zogenaamde chatri’s, dat zijn kleine sierpaviljoens die veel te zien is in de Indiase bouwkunst.

Daarna door de drukke straten terug naar het hotel, geweldig hoe het verkeer zich hier een weg baant met al die verschillende voertuigen, voetgangers, Tuk Tuk, kamelen, ezels, paarden, fietsen, brommers, motoren teveel om op te noemen. Kort samengevat een grote chaos, je verwacht hier veel aanrijdingen, maar toch gaat alles vaak goed.

Het is heel rustig in de straten van Agra als we de stad verlaten richting Sikandra, Vroeg in de ochtend zijn alle winkeltjes afgesloten met een rolluik, niet om aan te zien hoe lelijk de gebouwen dan zijn. Naar verloop van tijd vind er een metamorfose plaats en verandert het aanzicht in kleurrijke kraampjes, variërend van groente en fruit tot kraampjes met flessen drinken en zakjes chips. We waren als eerste bij het complex waar de graftombe van Akbar de Grote zich bevindt, dus  naar hartenlust foto’s maken zonder een meute toeristen die altijd in de weg lopen.
De tombe is gebouwd in de periode 1605-1614 als laatste rustplaats voor Akbar (1542-1605). Het verhaal gaat dat Akbar zelf de locatie heeft uitgekozen voor zijn graf.
Vier rechte waterlopen verdelen de tuin in symmetrisch gelijke perken. Deze waterlopen symboliseren de rivieren, die volgens de Bijbel en Koran ontsprongen uit het aardse paradijs. De constructie van het mausoleum met de vijf getrapte verdiepingen was een innovatie in de islamitische grafarchitectuur.
De bovenste verdieping heeft geen koepel, maar bevat een wit marmeren binnenplaats met daar omheen fraai bewerkte galerijen. In het midden van de binnenplaats staat de cenotaaf (grafteken), een leeg graf, van Akbar. Hiermee conformeerde men zich aan de islamitische tradities, die voorschrijven dat een graf in de open lucht moet staan. De echte sarcofaag bevindt zich in een crypte onder het gebouw.
Toen we terug kwamen bij de auto was het een stuk drukker geworden, iedereen probeert luid toeterend zijn weg te vinden en was er een kleine verkeersopstopping in het dorp. We rijden naar Mathura, de stad gelegen op de westelijke oever van de Yamuna, hier begint het verhaal van Krishna, een van de geliefdste goden van India. Met een tuktuk worden we door smalle straatjes gereden richting de rivier. Langs de oevers liggen 25 ghats, een prachtig netwerk van tempels, bomen en treden die naar het water afdalen. Bij de Vishram Ghat worden elke avond olielampjes te water gelaten, een ceremonie die wij helaas niet kunnen meemaken omdat we verder moesten naar Delhi. Rond het middaguur bezochten we nog even snel de Prem Mandir Vrindavan tempel, we hadden nog maar 15 minuten om deze tempel te bezoeken. Het is een prachtig wit marmeren gebouw met op de wanden afbeeldingen uit het leven van Krishna net zoals in de tuin het geval is. Het is een vrij nieuw gebouw uit het jaar 2012.
Daarna nog een stevige rit naar Delhi waar we rond een uur of vijf aankwamen bij het hotel. Vanavond vroeg naar bed omdat we vannacht om 2 uur moeten vertrekken naar de luchthaven omdat onze vlucht richting Bhutan om 5 uur vertrekt.

Lelijke uitzichten bestaan niet in het koninkrijk Bhutan, overal wordt het landschap opgeluisterd door monniken in bordeauxrode gewaden, ontelbare gebedsvlaggen en boeddhistische bouwwerken. En in het land waar het geluk van de inwoners belangrijker is dan het bruto inkomen is een innemende glimlach nooit ver weg.
Dat de reis al in het vliegtuig begint, gaat meer dan ooit op voor Bhutan. Nadat we vanaf Delhi een dik uur langs de imposante en besneeuwde Himalaya hebben gevlogen, tekenen onder ons de contouren van het kleine Bhutan zich af. De piloot manoeuvreert het vliegtuig alsof hij danst langs de groene bergtoppen terwijl het dagelijkse leven zich langzaam ontvouwt en in de verte de landingsbaan zichtbaar wordt. Eenmaal aangekomen zagen we het ontvangstcomité staan en de rode loper werd uitgerold, niet voor ons maar voor de Princes van Bhutan (zus van de Koning) die ook in het vliegtuig zat. Voor de versierde aankomsthal een grote poster van de koning en koningin  die je welkom heten in Bhutan, het land dat de slogan heeft “Happiness is a place”. We maken kennis met onze gids, die ons een witte sjaal uitreikt als welkomstgeschenk. Hij tevens grappig verteld dat de landingsbaan een van de weinige rechte wegen is in Bhutan. Later in de bergen komt deze opmerking pas echt tot zijn recht i.v.m. de vele haarspeldbochten.
Bijna iedereen gaat gekleed in traditionele kleding. Het is onderdeel van de culturele identiteit. de mannen dragen een gho, een kleurrijk gewaad met witte manchetten  en kniekousen. De vrouwen dragen een kira, een handgeweven sarong met een zijden blouse.
In de middag bezochten we het Nationale Museum. Dit museum is enige jaren geleden  getroffen door een aardbeving die heftige schade heeft aangebracht. Dit museum heeft een gevarieerde collectie maskers, kleding en gebruiksvoorwerpen.
Aansluitend naar het Paro Dzong (van oorsprong Tibetaanse term voor kasteel of fort), deze dzongs zijn vaak zetel van religieuze en administratieve autoriteiten. Ze staan vaak op een heuvel of bergrug van waaruit de omgeving wordt beheerst.
Zo werd ons verteld dat niet alle dzongs in Bhutan oud zijn, deze aanblik wordt veroorzaakt door het feit dat ook de moderne dzongs gebouwd worden in traditionele stijl en traditionele bouwmethoden zonder bouwtekeningen maar ook zonder metalen spijkers of bouten. Vanaf de dzong wandelden we gemoedelijk langs de hoge muren terug naar het centrum. Onderweg kwamen we over een brug die aangelegd is in de eigen Bhutanese bouwstijl. De brug steunt op steeds verder op elkaar gestapelde uitstekende balken.
Omdat er nog wat tijd over was, hebben we een korte foto stop gehouden bij het Druk Gyel Dzong aan de rand van de Paro vallei. Deze dzong (fort) is in het jaar 1650 gebouwd als symbool op de overwinning op de binnenvallende Tibetaanse legers. In de jaren vijftig vorige eeuw is deze dzong afgebrand door een omgevallen kaars. Het is nu dus een ruïne. Ter afsluiting van de dag bezochten we de Kyichu Lakhang Tempel, veronderstelt wordt dat dit de oudste tempel is van Bhutan.

Vandaag stond de Taksang trail op het programma, het Taktsang klooster is ook wel bekend als het Tiger’s Nest en is gelegen op ongeveer 10 kilometer ten noorden van Paro en is een van de meeste vereerde pelgrimsoorden in de Himalaya regio. De legende achter het Tiger's Nest is net zo geweldig en magisch als de ligging op de gevaarlijke hoge klif op 700 meter boven de Paro vallei. (3120 meter boven zeeniveau)
Het klooster is gebouwd in het jaar 1692 door Gyalse Tenzin Rabgye en wordt verondersteld dat hij de reïncarnatie is van Padmasambhava (guru Rinpoche). Volgens de legende kwam Padmasambhava, ook wel bekend als de tweede Boeddha, in de achtste eeuw vanuit Khenpajong (Tibet), aan op een vliegende tijger en landde op deze plek. Hij mediteerde gedurende drie maanden in de grot bij Taktshang en verspreide van hieruit het boeddhisme in Bhutan.
Onze chauffeur zette ons af aan de voet van de berg, op ongeveer 2.200 meter. toen ik naar boven keek, zag ik in de verte het Tijger’s Nest liggen. De afstand tussen mij en deze heilige plek was echter zo groot, dat ik nog een keer extra met mijn ogen moest knipperen. De gids keek mij aan en glimlachte terwijl hij zei: "In het boeddhisme geloven we dat leven lijden is en dat je moet lijden voordat je een tempel binnen treedt. “So this is going to be a good day!" (Dus dit wordt een mooie dag)

Er zijn verschillende manieren om bij het Tiger’s Nest te komen:

1. Wandeling van ca. 2-4 uur naar de bergop (afhankelijk van de snelheid en conditie); of
2. Op de rug van een gehuurd paard (iets sneller); of
3. Vliegende tijger.

Optie 3 was helaas niet beschikbaar op het moment dat we aankwamen, dus hebben we voor optie 1 gekozen, de bergschoenen aan, gevulde rugtas met eten en drinken om aan de 2,8 kilometer lange wandeling met een stijging van ca. 900 meter te beginnen.
Na ongeveer een 1,5 uur durende klim bereikten we het Taktsang Cafetaria, hier werden we getrakteerd op melk thee of koffie en koekjes. Voor het maken van foto’s van het Taktsang klooster was dit een perfecte locatie.
Onderweg zagen we veel gebedsvlaggetjes en mini Chortens achtergelaten door toegewijden op hun pelgrimstocht naar het klooster. Op een gegeven moment bereikten we het einde van het pad en ging deze over naar een lange trap die helemaal tot aan een brug afdaalt en daarna weer omhoog gaat in de richting van het klooster. Dit is wel het mooiste punt om het klooster van dichtbij te bewonderen en is het meest gefotografeerde uitzicht op het klooster. Een aantal van de traptreden zijn in goede staat maar het blijft altijd goed uitkijken.
Tegen de tijd dat we het klooster bereikten, waren we bijna buiten adem, niet te wijten aan hoogteziekte maar veel meer door uitputting van de steile klim.
Zodra we het klooster bereikten moesten we onze camera's, mobiele telefoons of iets wat foto’s kan maken achterlaten in een soort wachthuisje. Helaas zijn er vanaf dit punt geen camera's toegestaan dus we konden niet echt de adembenemende Paro vallei fotograferen. Het stiekem smokkelen van camera’s had geen zin omdat je gecontroleerd bij de ingang. In het klooster moesten we wennen aan de geur van brandend wierook en de relatief krappe tempels. Na een verblijf van ongeveer een  uur, begonnen we aan onze weg terug naar de voet van de heuvel.
Op de terugweg zijn we weer gestopt bij het Taktsang Cafeteria waar een traditionele Bhutaanse keuken in buffetvorm wordt geserveerd, veel koolhydraten, bijvoorbeeld: aardappelen en rijst om de verloren calorieën van heden morgen weer aan te vullen.
Deze dag was een geweldige uitdaging door de inspanning van de wandeling naar boven, maar is goed beloond door de schilderachtige landschappen en prachtig uitzicht op het klooster.
Zoals de gids vertelde, je hebt Bhutan niet gezien als je het klooster niet bezocht heb. Aan het einde van de middag hebben we Stone bad gereserveerd om de spieren te laten herstellen en nog even te relaxen voor het diner.

Vandaag rijden we naar de hoofdstad Thimpu, we rijden door een smal dal met onder ons de smaragd groene rivier die zijn weg zoekt door het landschap. We zien langs de weg dennenbomen en vele stoepa’s (boeddhistische bouwwerken) die relikwieën van heiligen herbergen.
Het lijkt alsof de tijd hier iets langzamer gaat, zodat we wat langer kunnen genieten van de omgeving, zelfs onze chauffeur leidt zijn auto op een rustig tempo langs de bergen.
Misschien komt het wel door de borden die langs de weg staan “It’s not a rally, so enjoy the valley”.
De architectuur van de Bhutaanse huizen hebben net als de kledij een geheel eigen karakter, prachtig hout bewerkte ramen, beschilderd met de mooiste kleuren.
Hoogbouw is in geen velden of wegen te bekennen, in plaats daarvan wordt ieder uitzicht gedomineerd door stoepa’s, boeddhistische tempels en ontelbare gebedsvlaggetjes die sierlijk wapperen in de wind.
We zien hier geen schreeuwerige reclame, dit blijkt niet te mogen.
We maken een fotostop in Chonsum bij de plaats waar de Paro- en de Thimpu-rivier samen komen. Op dit punt zijn drie stupa's gebouwd: een Nepalese die te herkennen is aan de bol- met-ogen, een kubusvormige Bhutaanse en een uivormige Tibetaanse. Het programma bestond uit een bezoek aan de National Memorial Chorten, een witte stupa die in 1974 is gebouwd ter nagedachtenis van de in 1972 overleden derde koning, Jigme Dorji Wangchuck, de 'Vader van het Moderne Bhutan'. Hij begon Bhutan voorzichtig naar de buitenwereld te openen en te moderniseren. Ook liet hij wegen, scholen en ziekenhuizen bouwen en gaf aan vrouwen gelijke rechten. De hele dag lopen er mensen (met de klok mee) rond de chorten. Daarna een bezoek aan een klooster school waar monniken worden opgeleid, hier wordt ze religieuze kennis bijgebracht, we hadden geluk dat we net aankwamen toen ze pauze hadden en vrolijk rondliepen in de tuin van het complex. Vlak voor de lunch een korte stop bij het grootste Boeddhabeeld van Bhutan, aan dit project wordt al circa 5 jaar gewerkt en is nog lang niet af, het beeld is 51 meter hoog en is een beeltenis van de boeddha van het heden.
Als laatste brachten we een bezoek aan het Thimphu Dzong, hier zetelt de nationale regering en in de zomer de belangrijkste geestelijken van Bhutan. In de 13e eeuw stond vlakbij deze plek al een dzong. De derde koning liet het fort vergroten zodat het kan dienen als regeringszetel. We mochten het fort pas in na half zes en kregen een half uur om het fort te bezichtigen, zoals gezegd bestaat het fort uit een groot plein met daarom heen voor de helft regeringsgebouwen en voor de andere helft een prachtige tempel en verblijven voor de monniken.
Morgen gaan we weer wandelen in de omgeving.

Het hoogte punt van vandaag was de wandeling naar de Cheri Temple (Chagri Dorjeden Klooster), we vertrokken rond een uur of negen richting het noorden, na een mooie rit langs de rivier bereiken na 15 km rijden het einde van de vallei, hier begint het Jigma Dorji National Park, wat ook het startpunt is van onze trail. De trail is niet zo erg lang ongeveer 1,5 km, maar de klim was erg steil, bij bijna iedere bocht van het pad even op adem komen. Tijdens de wandeling genoten we van het bos, de rivier, het uitzicht op de vallei en de rododendrons in volle bloei, na ongeveer 50 minuten wandelen kwamen we aan bij de tempel, prachtig gelegen tegen de berg, bijna net zo mooi als het Tiger’s Nest. Deze tempel ligt op een hoogte van 2850 meter, gebouwd door Zhabdrung Ngawang Namgyal en was de zetel van de eerste klooster school hier in Bhutan. Op de terugweg naar beneden kwamen we regelmatig monniken tegen die zwaar bepakt naar boven liepen.
Direct na de lunch een bezoek aan de markt, de lokale bevolking verkoopt hier, groente, fruit, specerijen en vele soorten rijst. Een kleurrijk gezicht.
Dan nog even naar het sportveld om de nationale sport Boogschieten te bewonderen, op het veld staat een houten plank met daarop een aantal ringen, daarnaast staan de spelers die aanwijzingen geven aan de boogschutters die aan de  andere kant van het veld staan, wat gepaard gaat met veel geschreeuw, volgens onze gids gebeuren er regelmatig ongelukken. Als de plank geraakt wordt dan doen ze een ritueel dansje met gezang. Af en toe krijg ik het idee dat ze levensmoe zijn omdat ze vlakbij het doel blijven staan en soms de pijl vlak langs hen heen scheert.
We zijn redelijk vroeg in het hotel dus even bijkomen van de activiteiten van deze dag.

Vroeg op voor de lange rit naar Trongsa, de afstand is ongeveer 190 km waar we circa 8 uur over doen. De rit is adembenemend met prachtige uitzicht op het dieper gelegen dal. Na bijna een uur rijden komen we aan op de Dochula pas (3050 m.). De pas wordt gemarkeerd door een grote verzameling chorten. Helaas konden we de pieken van de oostelijke Himalaya niet zien vanwege de wolken. We vervolgen de hoofdweg waar niet harder gereden kan worden dan 40 km/uur in verband met de slechte staat van de weg en de werkzaamheden.
Rond het middaguur bereiken we de Pelela pas (3300 m.). Deze pas is het hoogste punt van de Zwarte Bergen, die de grens vormen tussen west en centraal Bhutan. Op deze hoogte leven yaks en komen ze onderweg regelmatig tegen al grazend langs de kant van de weg. Even verderop stoppen we bij een watervalletje waar we de nodige foto’s maken. We maken hierna een stop bij de Chendebji Chorten (2400m), een grote Nepalese stupa. De witte stupa werd in de eerste helft van de 18e eeuw gebouwd door lama Shida, om een demon die de vallei terroriseerde te overwinnen. Bij de stupa is een grote mani-muur te zien.
Tijdens de rit moesten we aan de kant omdat de broer van de koning met escorte ons tegemoet kwam rijden. In dergelijke situaties wordt al het verkeer stilgelegd om vrije doorgang te verlenen.
Als we verder rijden zien we op imposante wijze Trongsa in ons blikveld komen, bij een uitkijkpunt stoppen we om een paar foto’s te maken van de dzong. Daarna rijden we eerst we van Trongsa af langs de rivier om na een paar kilometer via een brug de rivier over te steken om vervolgens weer richting Trongsa te rijden.

Het hotel waar we verblijven heeft vanaf ons kleine balkonnetje een prachtig uitzicht op de dzong.

Trongsa ligt op een hoogte van 2200m en is de bakermat van Bhutan's koninklijke familie. De Trongsa Dzong is dominant aanwezig in het plaatsje en dateert uit 1647. In de ochtend brengen we als eerste een bezoek aan de boven de Dzong gelegen Ta Dzong, de ronde uitkijktoren, waarin een museum is gevestigd, na een korte introductie film hebben we een rondleiding door de toren, er zijn prachtige boeddha beelden, maskers, en traditionele kleding te zien.
Het Trongsa dzong ligt op de enige begaanbare route van Oost- naar West-Bhutan en liep lange tijd door de dzong zelf. Opeenvolgende gouverneurs van Trongsa breidden de dzong uit en bouwden tempels in de dzong. Het is een van de meesterstukken van de Bhutaanse architectuur, met allerlei binnenhoven, gangen en fraai geconstrueerde daken. Er zijn in de dzong maar liefst 25 tempels en er wonen circa 200 monniken.
Na de lunch rijden we van Trongsa naar de Bumtang vallei, een prachtige rit van 68 km, wat neer komt op 3 uur rijden. Onderweg passeren we de Yutong-la pas (3400m) op deze hoogte stonden we in de nevel van de wolken en het was erg koud. Na deze pas dalen we af en rijden we even later de Gaytsa Vallei binnen. Hierna komen we in de Chhumi Vallei waar diverse weefcentra zijn, hier wordt Yatra textiel gemaakt. Tijdens onze stop werden we verwelkomt door vele kleine kinderen die gewillig op de foto wilden. We gaan daarna omhoog en passeren de Dichi-la pas (2700m). Hierna is het nog een paar kilometer naar Jakar / Chamkhar, het administratieve centrum van Bumthang.

Bumthang is het meest heilige gebied van Bhutan: hier begon de bekering tot het Boeddhisme. De regio Bumthang bestaat uit vier kleinere valleien, de hoogte varieert van 2600 tot 4000 meter. Chume en Choekhor zijn valleien met vooral landbouw. In Tang (oosten) en Ura (zuiden) worden yaks en schapen gehouden. De meeste bezienswaardigheden liggen in de Choekhor Vallei, waar wij verblijven.
Het was volgens de overlevering Guru Rimpoche zelf die in de 8e eeuw het Boeddhisme naar Bumthang bracht. De meest beroemde prediker is Pema Lingpa (1450-1521), die in de Tang-vallei werd geboren. Hijzelf en zijn nakomelingen verspreidden het Nyingmapa Boeddhisme in Bumthang en in centraal- en oost-Bhutan.
We hebben in Bumthang een aantal bijzondere plekken bezocht, maar kregen een wijziging in het programma omdat het Peling Tshechu Festival plaatsvindt.
Het festival wordt gevierd te herinnering van de 60e geboortedag van de 4e koning van Bhutan. Een feestelijk geheel met kleurige kostuums, omdat we later in Paro nog een festival meemaken, later meer uitleg over de festivals.
Na de lunch bezochten we de volgende bezienswaardigheden:
De Jakar Dzong, de 17e eeuwse dzong van Jakar, ligt op een schilderachtige locatie met uitzicht over de Choekhor-vallei.
De Jampey Lakhang heeft als centrale figuur de Boeddha van de Toekomst, Maitreya. Beweerd wordt dat de oorspronkelijke tempel dateert uit ca. 659 en werd gesticht door de Tibetaanse koning Songtsen Gampo. Toen Guru Rinpoche naar Bumthang kwam om het Kagyupa Boeddhisme te prediken, zou hij dat hebben gedaan vanaf deze tempel. Er zijn fraaie muurschilderingen, o.a. van de Acht Manifestaties van Guru Rimpoche.
De Khurje Lhakhang is een van de meest heilige plekken in Bhutan. Hier predikte en mediteerde Guru Rimpoche en liet hij een afdruk achter. De tempel is ommuurd en rond de tempel is een pelgrimsroute. Naast de oude tempel staan twee paleisachtige gebouwen, die rond 1900 zijn gebouwd door de eerste koning. Naast de oude tempel is een grote tempel, met daarin een enorm beeld van Guru Rimpoche, dat dateert uit 1625. Maar het is de oude tempel die het belangrijkste heiligdom is. Hier heeft Guru Rimpoche (Padsambhava) de lokale demon Shelging Karpo overwonnen. Deze demon had koning Sendhaka ziek gemaakt en zijn hof had Guru Rimpoche om hulp gevraagd. De demon huisde in een grot en nam de vorm van een sneeuwluipaard aan. Guru Rimpoche veranderde in een garuda (griffioen) en versloeg de demon. Koning Sendhaka herstelde en bekeerde tot het Boeddhisme. Via trappen komen we in het oudste deel van de tempel. Daar is een schrijn waarin achter een beeld van Boeddha de afdruk van het lichaam van Guru Rimpoche zichtbaar zou zijn; dit is de grot die hij overnam van de demon en waarin hij mediteerde.
De Tamshing Tempel ligt tegenover de Kurje Lhakhang, aan de overzijde van de rivier. De tempel is in 1505 gesticht door Pema Lingpa. Hij is beroemd om de (achter gordijnen verborgen) muurschilderingen die door Pema Lingpa zelf zouden zijn geschilderd en een Boeddhabeeld dat door hem in één nacht, met hulp van hemelse wezens, zou zijn gemaakt. Er ligt ook een zware ijzeren ketting, die in één nacht door Pema Lingpa met blote handen zou zijn gesmeed.

Vandaag staat de Phobjikha vallei op het programma, de rit gaat weer door een prachtig landschap met veel variatie in de vegetatie, de rit duurde ongeveer 6 uur.
Eenmaal in de vallei aangekomen bezochten we eerst het Gangtey klooster en ligt op een hoogte van 3000 m. met een mooi uitzicht over de vallei. Vanuit het klooster starten we een wandeling door de vallei die onderdeel is van het Black Mountain National Park en is een overwinteringsplaats voor zeldzame zwartnek kraanvogels. Helaas hebben we ze niet kunnen zien omdat ze pas eind oktober vanuit Tibet naar deze locatie komen om vervolgens in februari terug te vliegen.
In de vallei hebben ze pas sinds een jaar elektriciteit. De gids verteld ons dat we niet teveel mogen verwachten van het hotel en plaagt ons dat er alleen maar koud water is. Dit erg eenvoudige hotel, valt echter reuze mee, we hebben weliswaar geen TV en Internet maar wel verwarming en een warme douche. Vanuit de kamer hebben we een prachtig uitzicht over de vallei, dus we mogen niet klagen.

Vanochtend vroeg op om 6 uur vetrekken we richting Punakha om te voorkomen dat we vast komen te staan door wegafsluiting in verband met de werkzaamheden aan de weg.
Punakha is de oude hoofdstad van Bhutan. Van 1637 tot 1952 was hier het centrum van de wereldlijke en geestelijke macht. Het ligt aan de Vader- en de Moederrivier op 1350 meter hoogte, de laagste plek van de valleien in het midden van Bhutan. Punakha heeft daardoor een aangenaam klimaat. Er wordt rijst verbouwd, evenals sinaasappels en bananen.
We hebben hier het prachtige Punakha Dzong bezocht. Hij staat op een eiland precies op het punt waar de rivieren samenvloeien. De Punthang Dechen Phodrang Dzong werd in 1637 gebouwd. Om de dzong te bereiken moesten we via een brug in traditionele stijl (maar gebouwd in 2007) de rivier oversteken. De dzong is in 2003 op fraaie wijze gerestaureerd, omdat hij door een overstroming in 1994 was beschadigd. Via steile trappen komen we in de dzong. De 'utse', het centrale gebouw, heeft maar liefst 6 verdiepingen, en verdeelt de dzong in het deel voor het wereldlijke bestuur en dat voor de geestelijkheid.
Op de eerste binnenplaats staat een chorten en een bodhi-boom. De tweede binnenplaats is erg klein doordat er over de jaren heen tempels zijn bijgekomen: er zijn er nu in totaal 21. Via de derde binnenplaats kwamen we bij de grote gebedshal. Deze kunre uit 1660 ziet er schitterend uit, met prachtige beelden (van Boeddha, Guru Rimpoche en de Shabdrung), muurschilderingen met het levensverhaal van Sakyamuni en pilaren bedekt met koperen reliëfs en bladgoud. In de gebedshal mag absoluut niet gefotografeerd worden. In de kunre van Punakha vond in november 2008 de officiële kroning van de vijfde koning plaats (de festiviteiten waren daarna in Thimpu).
Voor we naar het hotel gaan nog even een kort stukje wandelen door het dorpje Nobding waar de muurschilderingen bestaan uit penissen, wat refereert aan de goddelijke liefde van de ´madman monnik´, Drupka Kunley (1455-1529).

Vandaag eigenlijk een verloren dag, we rijden weer terug naar Paro. Op  de Dochula pas was het zicht wat beter en zagen we besneeuwde bergtoppen. Nog even shoppen in de hoofdstad Thimphu. Vanaf nu nog een uurtje rijden naar het hotel in Paro. Er stond niets op het programma voor de middag, gelukkig was er een bloemen expositie in het dorp, niet bepaald de Keukenhof maar we leuk en vooral gezellig. Het festival in Paro is al een aantal dagen aan de gang en de bevolking wandelt in hun beste kleren door de stad een kleurrijk geheel.

Een van de belangrijkste evenementen van Bhutan is het Paro Tsechu Festival. Een Tsechu is een boeddhistische festival ter ere van Guru Rimpoche, de Heilige die zoals eerder vermeld het Boeddhisme naar Bhutan bracht.
Dit jaarlijks terugkerende evenement wordt dit jaar gehouden van 31 maart tot 4 april. Het festival wordt gehouden in de Dzong van Paro.
Duizenden mensen uit de stad Paro, maar ook uit omliggende dorpen en steden, verzamelen zich bij de Dzong om deel te kunnen nemen aan de festiviteiten.
Voor ons een mooie belevenis dit mee te mogen maken, hier proeven we de oude cultuur. Levendige kleuren, dans, muziek, maskers en rituelen komen voor tijdens het festival.
Door getrainde monniken en leken worden dansen uitgevoerd in kleurige kostuums en  prachtige maskers.
Het hoogtepunt van de Paro Tsechu is het openvouwen van een zijden Thangka, zo groot dat de gevel van het hele gebouw wordt bedekt (38m. breed en 42m. hoog). De Thangka, is een religieuze afbeelding die op de laatste dag van het festival, voor een paar uur bij het aanbreken van de dag wordt getoond. Door naar het doek te kijken ontvangt de aanschouwer zijn zegen.
Deze heilige rol "verleent bevrijding door de loutere aanblik”.
Dit wordt beschouwd als een van de heiligste zegeningen in heel Bhutan.
Vandaag is onze laatste dag in Bhutan en vliegen morgen met de maatschappij Drukair weer terug naar Delhi om daar de laatste dag door te brengen.

We waren redelijk op tijd op de luchthaven van Paro, waardoor we 2 zitplaatsen kregen aan de goede kant van het vliegtuig (5E en 5F) om weer te kunnen genieten van het uitzicht over het Himalaya gebergte.
Toen ik begon te schrijven over Bhutan, was de tekst: “In Bhutan is geluk nog heel gewoon”, hierover heb ik veel gepraat met onze gids Yadop. Hij vond dat de regering Happiness (geluk) uitstraalt naar de buitenwereld, maar dat de werkelijkheid anders is. Hij vertelde dat de mensen niet gelukkig zijn, ze moeten hard werken en iemand die geld heeft gelukkiger is. Eigenlijk heeft hij voor een deel gelijk, zijn uitleg was als volgt: er is geen oorlog in Bhutan, geen stakingen, gezondheidzorg is gratis, mensen zijn vrolijk en lachen iedereen toe, Bhutanesen zijn sterk in hun geloof daarom zijn we tot de conclusie gekomen dat het woord Peaceful (vreedzaam) beter past bij het Bhutanese volk.
Na aankomst in Delhi hebben we een bezoek gebracht aan de Akshardhan Temple, deze tempel is gebouwd in een stijl die lijkt op een tempel van 10.000 jaar oud, echter is deze tempel geopend in 2005 na 5 jaar arbeid door 19.000 arbeiders. Op dit moment is het de grootste tempel ter wereld.
Het gehele complex is opgetrokken uit roze zandsteen en de tempel uit wit marmer
Rondom de tempel een beeltenis van olifanten in de natuur, de mens en God, die de vreedzame boodschap van liefde, geloof, inzet, moed en service weergeeft.
In de tempel vele schilderingen over het leven van Vishnu, prachtige beelden uitgehouwen in de pilaren en koepels van de tempel. In het midden van de tempel een goudkleurige beeltenis van Bhagwan Swaminarayan en zijn spirituele opvolgers.
Helaas hebben we geen foto’s kunnen maken, camera’s, mobiele telefoons, etc. waren ten strengste verboden.
We zitten nu in het hotel om bij te komen van een geweldige reis en weer even contact te hebben met het thuisfront. Morgen nog een tour door Delhi en dan is de vakantie weer voorbij.

De laatste dag in Delhi hebben we een bezoek gebracht aan de Qunub Minar, hier vinden we  een van de beste voorbeelden van de islamitische architectuur in India. De toren is een van de belangrijkste toeristische trekpleisters en heeft een hoogte van 72,5 m en is daarmee de hoogste stenen toren van India. De bouw van de toren begon in 1193 onder Qutb-ud-din Aybak, de eerste islamitische heerser over Delhi. De toren werd uiteindelijk pas in 1368 voltooid. De verschillen in architectonische stijl zijn duidelijk te zien.
Aansluitend bezochten we de Jama Masid moskee, ook wel Vrijdagmoskee genoemd en is belangrijkste moskee van Delhi die werd gebouwd door de Mogel Sjah Jahan. De bouw was omstreeks 1656 gereed. Het is één van de grootste en bekendste moskeeën van India.
Door de gids werden we in een Riksja gezet voor een rondje door oud Delhi, we waren nog geen 5 meter onderweg of we botsten al op twee andere riksja’s een levensgevaarlijke onderneming dus.
Na de lunch een korte stop bij de India Gate (officieel: All India War Memorial). Met dit monument worden de gesneuvelde soldaten uit Brits-Indië herdacht die in de Eerste Wereldoorlog voor het Britse Rijk zijn gestorven.
De 90.000 namen van deze overledenen en de namen van de 3000 soldaten die in de Derde Anglo-Afghaanse Oorlog zijn gesneuveld staan in de muren gegraveerd. Tevens worden de soldaten uit de Bengaalse onafhankelijkheidsstrijd geëerd.
Als laatste een bezoek aan Humayuns tombe, dit grafmonument dat tussen 1562 en 1571 werd gebouwd als laatste rustplaats voor de tweede heerser van het Mogolrijk, Humayun. De in rood zandsteen opgetrokken tombe ligt in het midden van een tuin, aangelegd volgens het bekende Perzische chahar bagh-patroon.
Opdrachtgever voor de bouw van het complex was Humayuns zoon en opvolger Akbar. Het was het eerste grote bouwproject van Akbar. Later zou hij in het dorpje Fatehpur Sikri een compleet nieuwe hoofdstad neerzetten..
De tombe staat op een verhoogd fundament dat aan alle zijden 99 meter lang is. Het mausoleum zelf is een onregelmatige achthoek. De zijden van 45 meter lang hebben elk een grote toegangspoort. De façade is afgewerkt met rood zandsteen en wit marmer, een symbolische combinatie van kleuren die een lange historie had in de Indiase bouwkunst. Het bouwwerk wordt gekroond met een grote, uivormige koepel, in de islamitische traditie het symbool voor de hemel. Binnen het mausoleum is een achthoekige ruimte de centrale koepelzaal, waar de cenotaaf van Humayun staat. Het eigenlijke graf bevindt zich onder de cenotaaf, in het fundament. Rond de centrale hal bevinden zich acht andere ruimtes, door passages verbonden met elkaar en de grafruimte. De acht toegangspoorten tot de koepelzaal zijn een verwijzing naar de acht poorten van het paradijs in de Koran.

Rond een uur of acht s’ avonds werden we naar de luchthaven gebracht.

Na iets meer dan 8 uur vliegen kwamen we aan in München, wat een verschil in temperatuur, van dik 32 graden naar -3 graden.
Ook in München lange rijen voor de paspoortcontrole, het zou weer spannend worden omdat we maar 50 minuten overstap tijd hadden. Wat we niet verwacht hadden is dat we ook weer door de security check moesten, dus weer in de lange rij.
Hard hollen naar de gate gelukkig waren we net op tijd.
Na het De-Ice procedure op vliegveld München nog iets meer dan een uurtje vliegen naar Amsterdam. Om 8:20 uur weer Nederlandse grond onder de voeten, en kunnen we terugkijken op een geweldige vakantie.